علل تکرار رادیوگرافی های پری اپیکال در بخش رادیولوژی دانشکده دندان پزشکی و تأثیر آموزش بر کاهش آن

مقدمه: با وجود خطرات ناشی از رادیوگرافی های مکرر، نظارت بر تکرار رادیوگرافی های دندانی می تواند بخشی از برنامه حفاظت در برابر اشعه باشد. هدف از این مطالعه، بررسی علل تکرار رادیوگرافی های پری اپیکال در بخش رادیولوژی دانشکده دندان پزشکی دانشگاه علوم پزشکی یزد و تأثیر آموزش بر تکرار آنها بود. روش ها: این مطالعه به روش نیمه تجربی انجام شد. پس از مراجعه بیمار به بخش رادیولوژی دهان، رادیوگرافی انجام شده توسط دانشجویان که دارای خطا بود، در محلی جمع آوری و فیلم مجدد برای تکرار به دانشجو تحویل گردید. از بین نگاره های دارای خطا در میان ترم، تعداد 300 نگاره به صورت تصادفی انتخاب و مورد بررسی قرار گرفت و 15 مورد انواع خطاهای تکنیکی و 13 مورد خطای ظهور و ثبوت فیلم ها بطور جداگانه در جدول ثبت شد. در میان ترم در مورد علل خطاهای ایجاد گردیده و روش برطرف کردن آن با حضور در اتاق رادیوگرافی و تاریکخانه آموزش کامل به دانشجویان داده شد. مجدداً این روش در پایان ترم تکرار و تعداد 160 نگاره دارای خطا جمع آوری و در جدول های قبلی یادداشت شد. برای بررسی از آزمون های آماری t، z، مجذور کای، دقیق فیشر استفاده گردید. نتایج: قبل از مداخله، کل خطای دیده شده در 300 نگاره منتخب، 577 مورد و میانگین خطا در هر فیلم 92/1 بود. بعد از مداخله، فقط 350 عدد فیلم تکرار شد که از 160 نمونه انتخابی، 169 خطا ثبت شد که میانگین خطا در هر فیلم (05/1) و تفاوت آنها معنی دار بود. مداخله آموزشی انجام شده، نسبت نگاره های معیوب را بیش از 60 درصد کاهش داد. تعداد تکرار هر خطا قبل و پس از مداخله نیز با یکدیگر اختلاف معنی داری نشان داد. نتیجه گیری: آموزش عملی و به موقع، سبب کاهش خطا در تکرار رادیوگرافی شد هر چند دانشجویان قبلا در کلاس های تئوری آموزش گرفته بودند. علل تکرار فیلم های رادیوگرافی باید دقیقاً بررسی و آموزش های مداوم به دانشجویان داده شود تا از انجام رادیوگرافی های غیر ضروری، میزان تابش اشعه، صرف وقت و هزینه و نارضایتی بیماران کاسته گردد.